Beoordeling constructieve veiligheid van uitkragende galerijvloeren

Uit recent onderzoek bij uitkragende galerijvloeren van flats die gebouwd zijn voor 1975 blijkt dat er naast de bekende risico’s zoals corrosie van de wapening als gevolg van carbonatatie of chloriden nog andere oorzaken zijn die uiteindelijk tot bezwijken kunnen leiden.

Bij een galerijflat in Leeuwarden is de galerijvloer ook daadwerkelijk bezweken. Uit onderzoek bij de flat in Leeuwarden en een groot aantal andere complexen volgt dat er een reële kans is dat de wapening lager is geplaatst dan waarmee is gerekend, dit leidt ertoe dat de constructie minder sterk is. Verder is geconstateerd dat een galerij regelmatig zwaarder wordt belast dan waar in het ontwerp rekening mee is gehouden. Dit kan bijvoorbeeld door het plaatsen van een gemetselde, of betonnen borstwering in plaats van een traditioneel stalen hek. Een derde mogelijke oorzaak is te vinden in de aanwezigheid van scheuren in de kritische doorsnede ter hoogte van de gevel, waardoor chloriden eenvoudig bij de wapening terecht kunnen komen.

Naar aanleiding van het incident in Leeuwarden zijn gebouweigenaren met soortgelijke galerijen aangeschreven en opgeroepen om de galerijen te laten onderzoeken, om afwijkingen en gebreken vroegtijdig te kunnen signaleren en zo nodig maatregelen te treffen om bezwijken te voorkomen

Sinds 1 januari 2016 is het zelfs verplicht geworden om onderzoek te laten verrichten naar uitkragende galerijen die monoliet zijn verbonden aan de vloerconstructie of gevelbalk. Dit is in het Bouwbesluit vastgelegd. Het onderzoek moet worden uitgevoerd conform SBR-publicatie 248 ‘Constructieve veiligheid van uitkragende galerijplaten’.

Risico inschatting

Galerijen vormen over het algemeen het grootste risico. De galerij is vaak de enige entree tot de woning en wordt daarom veelvuldig gebruikt. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld kleine balkons die vaak niet of nauwelijks worden gebruikt. Daarbij komt dat er galerijen dikwijls wordt gestrooid om gladheid te bestrijden. Bij gebouwen die vlakbij de kust liggen bestaat het risico op de toetreding van chloriden in het beton door chloride in de lucht. Een derde manier waarop chloriden in beton terecht kunnen komen is dat er vroeger dikwijls chloride aan beton werd toegevoegd om het sneller uit te laten harden.

Door chloride geïnitieerde schade is verraderlijk. In eerste instantie kan wapening in het beton roesten zonder dat dit aan de buitenzijde zichtbaar is. Pas na verloop van tijd vormen zich bruine roestplekken op het beton. Op dat moment kan de wapening al ernstig zijn aangetast of mogelijk al volledig zijn doorgeroest.

Werkwijze betononderzoek

Nieman-Kettlitz Gevel- en Dakadvies hanteert een vaste methodiek voor betononderzoek aan constructies en bouwdelen. Dit om op basis van een efficiënte aanpak toch tot een zo goed mogelijk inzicht te komen. Visuele inspectie geeft namelijk alleen een globaal inzicht in de staat van de betonconstructie op het moment van onderzoek en biedt daarmee weinig houvast om voorspellingen op termijn te kunnen doen. Steekproefsgewijs uitgevoerd, diepgaand onderzoek heeft echter het risico dat de steekproeven toevalligerwijs net op de meest gunstige punten worden uitgevoerd.

Onze methodiek is derhalve als volgt:

1. Op basis van visuele inspectie en bestudering van beschikbare informatie vaststellen wat de toegepaste constructieprincipes, globale conditie, bouwkundige en andere randvoorwaarden zijn;
2. Op basis hiervan bepalen van de globale situatie, risico-inschatting en specifieke aandachtspunten. Constructieve toetsing bestaande berekeningen of herberekening;
3. Non-destructief onderzoek. Hiertoe kan behoren het opsporen van wapening, doormeten van de elektrische weerstand van de wapening en dergelijke. (figuur 1: destructief onderzoek);
4. Steekproefsgewijs (selectief) destructief onderzoek. Dit onderzoek heeft drie doelen:
   1. Verificatie van de resultaten van het non-destructieve onderzoek;
   2. Vaststellen carbonatatiediepte, chloridegehalte, betondekking en betonkwalteit
      (figuur 2: Non-destructief onderzoek aan een betonconstructie en figuur 3: Boormonsters worden grondig geanalyseerd en beoordeeld) ;
   3. Verificatie, onderbouwing en verdere concretisering van visuele waarnemingen.
5. Indien de constructieve veiligheid niet kan worden gewaarborgd en er maatregelen getroffen moeten worden dan wordt door ons een hersteladvies opgesteld.

Figuur 1

Figuur 2

Figuur 3

Lees ook het artikel Ministerie verplicht controle duizend galerijflats in het Algemeen Dagblad van 22-12-2015