Kerstmarkten Gemeentegrot en Fluwelengrot Valkenburg
In voor publiek opengestelde mergelgroeves de Gemeentegroet en de Fluwelengrot van Valkenburg worden al meer dan 30 jaar kerstmarkten gehouden.
Toegang kerstmarkt Gemeentegrot
Deze zijn geopend vanaf medio november. De Gemeentegrot verwelkomde afgelopen vrijdag 14 december de 100.000ste bezoeker! Op deze dag inspecteerde het deskundigenpanel de getroffen brandveiligheidsvoorzieningen volgens het in mei 2018 opgestelde visiedocument voor de kerstmarkten. Het deskundigepanel bestaat uit Ira Helsloot, René Hagen en Ruud van Herpen,
Dit deskundigenpanel is begin 2018 door de gemeente Valkenburg gevraagd om een veiligheidsvisie te ontwikkelen voor de kerstmarkten. De aanleiding hiervoor waren berichten die eind 2017 in de media verschenen over de vermeende brand- en vluchtonveiligheid van de kerstmarkten in de mergelgroeves. Deze visie is na uitvoerige inventarisatie van samenstelling en organisatie van de kerstmarkten in overleg met alle betrokkenen in mei 2018 gereed gekomen. Daarin wordt ingezet op zowel kansbeheersing als effectbeheersing.
Visie: kansbeheersing en effectbeheersing
Veilige plaats in de Gemeentegrot voor opvang van personen in geval van een oncontroleerbare brandcalamiteit. De veilige plaats is voorzien van alle noodzakelijke voorzieningen.
Kansbeheersing is voor een groot deel gestoeld op organisatorische maatregelen. Deze zijn door protocollen en redundante voorzieningen zo betrouwbaar mogelijk gemaakt. Er is dan ook een grote interne organisatie aanwezig in de groeves tijdens de kerstmarkten met duidelijk afgebakende taken. Ontstekingsbronnen zijn zo goed mogelijk geëlimineerd. De aanwezigheid van natuurlijk groen (sparrebomen) in de groeves bleek zonder aanvullende voorzieningen mogelijk te zijn. De relatieve luchtvochtigheid in de groeves is zo hoog dat het aansteken ervan onmogelijk is.
Daarnaast is ook effectbeheersing noodzakelijk. Snel ontruimen van de groeves is vanwege de lange loopafstanden en de hoge personendichtheid niet mogelijk. Het is dus van belang om in geval van een brandcalamiteit in te grijpen in de brandontwikkeling en rookverspreiding. Daarnaast zijn stands door afstand of brandwerende schotten zodanig van elkaar gescheiden dat een branduitbreiding tot een klein gebied beperkt blijft. De rook kan daarbij worden gebufferd in het ruimtevolume. Dat ruimtevolume is groot door het grote gangenstelsel, de vele spleten en holtes in de mergelsteen en de porositeit ervan.
Bij brand ontruimen of niet?
Voldoende ruimte in de kerstmarkt om een snelle branduitbreiding te voorkomen.
In geval van brand is ontruiming van de calamiteitenzone goed mogelijk, zonder dat totaalontruiming noodzakelijk is. Er is voldoende opvangcapaciteit buiten de calamiteitenzone aanwezig om deze te ontruimen. In de Gemeentegrot is overigens een veilig gebied aanwezig, brand- en rookwerend afgeschermd van de kerstmarkt, als redundante voorziening om personen voor langere tijd veilig te kunnen opvangen. In de Fluwelengrot is halverwege de route een uitgang door de mergelsteen naar buiten gerealiseerd met grote capaciteit.
Totaalontruiming van de groeves is daarmee mogelijk. Wel moet een grote tijdsdruk bij totaalontruiming vermeden worden. Dit omdat de bezoekers van deze kerstmarkten voornamelijk ouderen zijn met een grote variatie in mobiliteit. Totaalontruiming is in dit geval ook niet meer dan een redundante voorziening.
Conclusie
Met de afsluitende inspectie en evaluatie op 14 december jl. kan worden geconcludeerd dat de kerstmarkten in de Gemeentegrot en de Fluwelengrot zijn ingericht volgens de visie van het deskundigenpanel. Door deze doelgerichte aanpak is een voldoende brandveiligheidsniveau bereikt. Met een regelgerichte aanpak was dat niet mogelijk geweest.