Brandveiligheidsexperts over Grenfell Tower

‘De ramp is te groot en te ernstig om nu niets te doen’

De brand in de Grenfell Tower in Londen, die 151 appartementen verwoestte en die rond de 80 mensen het leven kostte, is ontstaan door een defecte koelkast. Via de gevel, in 2016 gerenoveerd en toen voorzien van aluminium gevelpanelen met een isolatie binnenlaag, breidde de brand zich supersnel uit door het 24 verdiepingen hoge gebouw. Stedebouw & Architectuur maakte een rondgang langs vijf nederlandse bandveiligheidsexperts. De experts kregen drie vragen voorgelegd:

1. Wat ziet u als de drie belangrijkste oorzaken van de snelle branduit­breiding?
2. Wat was er naar uw idee mis met de gevel?
3. Kunnen we ook in nederland bij ge­renoveerde gevels een grenfell-ramp verwachten?

Ruud van Herpen is één van de geïnterviewde brandveiligheidsexperts:

Er zijn drie uitbreidingstrajecten mogelijk voor de snelle uitbreiding van de brand:

• Brandoverslag via uitslaande vlammen
• Branduitbreiding via de gevel
• Branddoorslag via inwendige (brandwerende) scheidingsconstructies

Het lijkt erop dat deze alle drie aan de orde zijn bij de Grenfell Tower. Over de gevel als oorzaak: uit informatie van IFE (Institution of Fire Engineers – UK) blijkt dat de gevel een jaar geleden gerenoveerd is en niet voldeed aan de Engelse regelgeving. Het gaat hier om een aluminium composiet met een thermoplastische isolatie (daarmee wordt bedoeld: EPS). Aan welke aspecten de gevel niet voldeed, wordt niet vermeld door IFE. Vanwege de geringe massa van het aluminium plaatmateriaal is de kans van ontsteking van de gevelisolatie groot, bijvoorbeeld door een uitslaande vlam uit een daglichtopening. Gevelbranden komen vaker voor bij gevels die van brandbare isolatie zijn voorzien. Denk aan de gevelbranden in Dubai, maar ook in Duitsland en Frankrijk, waar ‘natte’ buitengevelisolatiesystemen populair zijn.”

“Als ontsteking van de gevelisolatie in de Grenfell Tower heeft plaatsgevonden, kan dat alleen als het binnenblad van de gevel ‘thermisch dun’ is, een lichte binnenafwerking dus. In dat geval zou de brandbare isolatie altijd bij brandscheidingen onderbroken moeten worden. De brandbare isolatie mag dan niet doorlopen over woningscheidende vloeren en wanden, om ‘kortsluiting’ over de brandwerende scheidingen te voorkomen. Die onderbreking in de brandbare isolatie ontbrak in elk geval in de Grenfell Tower. De ramp is niet alleen te wijten aan de gerenoveerde gevel. Er was maar één inpandige vluchtroute aanwezig, waarvan de kwaliteit ook nog eens dubieus was. Dergelijke woongebouwen komen in Nederland vrijwel niet voor. De hoge woontorens in Nederland zijn in het algemeen van latere datum en bezitten meestal twee vluchtroutes, of anders een veiligheidsvluchtroute (met hoge betrouwbaarheid). In de tijd van de Grenfell Tower waren in Nederland de galerijflats nog populair. Die zijn niet te vergelijken met de Grenfell Tower. Desondanks zijn gevelbranden bij nageïsoleerde gevels ook in Nederland niet ondenkbaar. Om dat effect te beperken zou ofwel het binnenblad van de gevel thermisch zwaar moeten zijn (bijvoorbeeld door een eis te stellen aan de protection ability – k-factor volgens EN 13501-2), ofwel de brandbare isolatie ter plaatse van woningscheidende wanden en vloeren moet worden onderbroken met stroken steenwol. Op papier een goede oplossing, maar in de praktijk vaak niet zo robuust vanwege de ingewikkelde detaillering die afbreuk doet aan de betrouwbaarheid van de oplossing. Naast bouwkundige oplossingen kan ook een woningsprinkler een oplossing zijn. Daarmee wordt de kans van aansteken van de isolatie in uitwendige scheidingsconstructies verkleind.”

Naast Ruud van Herpen zijn de volgende brandveiligheidsexperts geïnterviewd: Peter van der Leur (DGMR), Pim van der Vliet (EGM adviseurs), David den Boer (Peutz) en Erik Janse (Brandveiligheid Erik Janse).

Lees het gehele artikel ‘De ramp is te groot en te ernstig om nu niets te doen’ gepubliceerd in Stedebouw & Architectuur, juli 2017.

Lees meer over de brand in de Grenfell Tower en luister ook het NPO Radio 1 interview met Ruud van Herpen op 14 juni 2017