Kitty is vanaf 01-02-2019 niet meer werkzaam bij Nieman.
Deze week is het de week van de circulaire economie. Eén week waarin circulair bouwen aandacht krijgt. Gelukkig krijgt circulariteit de rest van het jaar ook steeds meer aandacht. Dat is ook hard nodig om stappen te zetten. De overheid wil in 2050 een volledig circulair Nederland en in 2030 50% circulair. Wat is 50% circulair eigenlijk? De helft van de grondstoffen gebruiken? De helft van de gebouwen hergebruiken of herbruikbaar te maken? Niemand weet het precies. Net zoals met de energietransitie kunnen we gaan wachten totdat er regels zijn en rekenmethodieken maar dat is de ondergrens, de minimale eisen. Ik stel voor dat we het gewoon gaan doen!
Demontabel bouwen
Wat gaan we dan precies doen? Is circulair bouwen hetzelfde als hergebruiken van oude materialen of het herbruikbaar maken? Demontabel bouwen krijgt veel aandacht in relatie tot circulair bouwen. Logisch: als we ooit materialen willen hergebruiken dan moeten we ze uit elkaar kunnen halen. In de bouwkundige details maken we nog veel gebruik van vaste verbindingen maar dat kan ook anders en wordt ook al vaak anders gedaan. Mijn collega Jitse Pijlman heeft een heel interessant artikel geschreven over demontabel detailleren In blad Bouwfysica. Gebouwen bouwen we voor 50-75 jaar dus over ongeveer 50 jaar hebben we daarmee weer een heleboel grondstoffen. Grondstoffen worden echter steeds schaarser. Volgens vele onderzoeken hebben we niet meer voldoende grondstoffen om nog 50 jaar lang nieuwe gebouwen neer te zetten.
Hergebruik bestaande materialen
We moeten dus ook serieus en grootschalig aan de gang met hergebruik van bestaande materialen. Dat is al een stuk complexer. Er zijn een hoop technische, juridische en financiële uitdagingen. In interieurs wordt al gebruik gemaakt van hergebruikte materialen. Toch is hergebruiken van oude bouwmaterialen voor bijvoorbeeld de gevel een stuk moeilijker. Een gevel moet aan akoestische en brandveiligheidseisen voldoen en een gevel moet waterdicht zijn. Voor een goed, energiezuinig gebouw heeft de gevel ook een hoge thermische prestatie en is luchtdicht. Dat is nogal wat om te realiseren met tweedehands materialen en nog moeilijker om binnen de regelgeving aan te tonen. Je kunt een geoogst kozijn nou eenmaal niet in brand steken om de brandwerendheid aan te tonen, daarna is het kozijn onbruikbaar geworden. Toch vragen de meeste prestatie eisen een praktijktest. Het vergt dan ook een hoop inspanning en creativiteit om het wel voor elkaar te krijgen maar ik ben er van overtuigd dat het kan!
Mijn collega’s bij Nieman kennen het Bouwbesluit als geen ander. Marjolein Berghuis heeft dan ook uitgezocht welke mogelijkheden er zijn om materialen te hergebruiken en op de juiste manier aan te tonen dat wordt voldaan de eisen. In haar Whitepaper Çirculair bouwen en het Bouwbesluit 2012, kunt u hier alles over lezen. Ik gebruik dit als handboek bij mijn circulaire projecten.
We kunnen met een beetje creativiteit en veel kennis nieuwe materialen herbruikbaar maken en oude materialen hergebruiken. Nu nog hergebruikte materialen weer voor de toekomst herbruikbaar maken. Pas als we materialen op elke plek in het gebouw kunnen hergebruiken en herbruikbaar houden, kunnen we echt circulair bouwen en de cirkel helemaal rond maken.
