Conclusies sprinkleronderzoek

Gepubliceerd op 16 oktober 2019

De meerwaarde van sprinklerinstallaties wordt onderschat. Sprinklers worden nu vooral ingezet om grotere brandcompartimenten mogelijk te maken, maar uit onderzoek van Nieman en Tu/e in opdracht van VEBON-NOVB en EFSN blijkt dat ze ook kunnen worden ingezet voor andere afgeleide doelstellingen van het Bouwbesluit, zoals de vluchtveiligheid.

Ruud van Herpen onderzocht in opdracht van VEBON-NOVB en EFSN de meerwaarde van sprinklerinstallaties. “Sprinklers passen we al jaren toe. Vooral om grotere brandcompartimenten mogelijk te maken. Ook is er aandacht voor het feit dat met sprinklerbeveiliging de brandwerendheid van de draagconstructie kan worden gereduceerd. En dat er nauwelijks een brandoverslagrisico is naar andere compartimenten of buurpercelen.

Aandacht voor persoonlijke veiligheid

Maar er is voor persoonlijke veiligheid en het verlengen van de vluchttijd middels sprinkler eigenlijk nauwelijks aandacht. Daarom hebben we dit onderzoek opgestart, we hebben vooral ook gekeken naar het nut van sprinklerinstallaties voor vluchtveiligheid.” John van Lierop van VEBON-NOVB vult aan. “De heersende opvatting is dat sprinklerbeveiliging tot doel heeft de brand te beheersen en geen waarde heeft voor rookbeheersing. Daardoor wordt er meestal geen waarde aan sprinklerbeveiliging voor de vluchtveiligheid toegekend. Maar dat is onterecht.

Beperking rookproductie

Immers, brandbeheersing houdt ook beperking van rookproductie in, in elk geval naarmate de brandduur toeneemt. Hoewel de rookverspreiding niet wordt beheerst door een sprinklerbeveiliging is de rookproductie zoveel minder, dat de beschikbare vluchttijd daardoor wordt verlengd.” Het onderzoek ondersteunt de woorden van Van Lierop. “Met name toetsende instanties en adviseurs weten niet altijd dat sprinklerbeveiliging geen voordeel biedt voor de vluchtveiligheid. Met dit onderzoek is aangetoond dat er wel degelijk voordeel is”, bevestigt Van Herpen.

Sprinklers cumulatieve kansverdeling brand in kleine ruimte

Cumulatieve kansverdeling van de beschikbare tijd om te overleven in een kleine ruimte waar een brand woedt. Links zonder sprinklers en rechts met.

Sprinklers cumulatieve kansverdeling brand in corridor

Cumulatieve kansverdeling van de beschikbare tijd om te overleven in een corridor, grenzend aan een kleine ruimte waar brand woedt. Links zonder sprinklers rechts met sprinklers.

Handvatten om betere keuzes te maken

Nieman en Tu/e deden onderzoek naar de bijdrage die sprinklers kunnen leveren aan de persoonlijke veiligheid. Het onderzoeksrapport geeft handvatten om betere keuzes te maken. De simulaties om de impact van brand en rook inzichtelijk te maken zijn in 3 veel voorkomende situaties uitgevoerd:

Grote hoge ruimte, met en zonder sprinklerbeveiliging
Grote lage ruimte, met en zonder sprinklerbeveiliging
Kleine ruimte aan een corridor, met en zonder sprinklerbeveiliging, zijn simulaties uitgevoerd om de impact van brand en rook inzichtelijk te maken.

De belangrijkste conclusies

Voor het criterium voorkomen van gezondheidsschade kan worden gesteld dat:

In een grote hoge ruimte de sprinklerbeveiliging de beschikbare vluchttijd gelijk is aan de sprinklerduur. Er is dus geen tijdsdruk op de evacuatie.
In een grote lage ruimte de sprinklerbeveiliging de beschikbare vluchttijd verlengt met een factor 1,6 a 2 ten opzichte van de onbeveiligde situatie.
In een kleine ruimte, grenzend aan een corridor, levert de sprinklerbeveiliging geen significante verbetering van de vluchtcondities in de kleine ruimte en de corridor.
Voor het criterium ‘overleefbaarheid’ zijn de conclusies voor de kleine ruimte, grenzend aan een corridor, aanmerkelijk gunstiger. In de kleine ruimte zie je een verlenging van de beschikbare tijd met een factor 3,6 a 4,5 ten opzichte van de onbeveiligde situatie. In de corridor is de beschikbare tijd gelijk aan de sprinklerduur. Er is dus geen tijdsdruk op de evacuatie in de corridor.“De conclusie van het onderzoek is dat sprinklers een positieve bijdrage leveren in het brandverloop. Bij bijvoorbeeld brand in een ruimte grenzend aan een gang die als vluchtroute wordt gebruikt, blijkt de situatie in de gang zonder sprinklers snel gevaarlijk in vergelijking met de toepassing met sprinklers. Sprinklers hebben tevens als voordeel dat bij activering de warmte- en drukopbouw in de brandruimte stopt, waardoor er dus minder rookverspreiding optreedt”, verzekert Van Herpen.

Zorginstelling: inzet sprinklerinstallatie

Het onderzoek en de uitkomsten daarvan zijn voor hem reden om te pleiten voor een bredere kijk op de inzet van sprinklerinstallaties, vooral wanneer het gaat om woonfuncties of gezondheidszorgfuncties met minder mobiele gebouwgebruikers. “Het Bouwbesluit kent een ‘vluchtconcept’. In geval van brand wordt het gebouw ontruimd. In zorginstellingen levert dit nogal eens problemen op: er zijn gewoonweg niet voldoende handjes om in het geval van een calamiteit het hele gebouw snel te kunnen ontruimen.

De heersende opvatting is dat sprinklerbeveiliging tot doel heeft de brand te beheersen en geen waarde heeft voor rookbeheersing

‘Stay-in-place’ concept

Met de vergrijzende gebouwpopulatie komt dan ook steeds vaker een ander concept in beeld: het ‘stay-in-place’ concept. Daarin wordt alleen een calamiteitenzone ontruimd, de rest van het gebouw dus niet. Sprinklerbeveiliging is hierbij feitelijk een voorwaarde. Immers, de rookproductie wordt beperkt en de thermische drukken in de brandruimte blijven beperkt. Daardoor is er vrijwel geen drijvende kracht voor rookverspreiding. Een veilig verblijf in het gebouw tijdens een brand kan daardoor eenvoudiger worden gegarandeerd dan in de situatie zonder sprinklerbeveiliging.”

Bijzonder betrouwbaar

“Structureel onderzoek naar brandveiligheidsoplossingen vinden wij heel belangrijk. Dat is ook de reden van dit gedegen onderzoek, waarvan de uitkomsten hopelijk bijdragen aan een veiliger Nederland”, zegt Van Lierop. Het rapport is met name interessant voor adviseurs en toetsers wanneer sprinklerbeveiliging als gelijkwaardige oplossing voor de vluchtveiligheid wordt ingezet, conform artikel 1.3 van het Bouwbesluit. Voor adviseurs biedt het rapport daarnaast handvatten voor de toetscriteria en randcondities.

Inschattingstool

Er is nu een tool waarmee het mogelijk is om een inschatting te geven van de waarde van sprinklerbeveiliging voor grote hoge ruimten, grote lage ruimten en corridorontsluitingen. Van Herpen: “De tool maakt het mogelijk om enkele projectspecifieke kenmerken in te voeren, waarbij de daarbij behorende beschikbare vluchttijd wordt weergegeven. Zo kan iedereen zien wat de toegevoegde waarde van sprinklers is in de eigen situatie.”

Dit artikel is op 19 juni 2019 gepubliceerd op Brandveilig.com

Heeft u vragen over dit onderzoek?

Neem dan contact op met Ruud van Herpen