Cobouw column ‘Hou het hoofd koel’ van Harm Valk, 18 juni 2021
Heeft u al airco? Het wordt het hebbedingetje van 2021. Comfortabel, maar schaars, want de installateurs zitten vol tot oktober. Dat maakt het extra aantrekkelijk! Ik wil niemand zijn comfort ontzeggen, maar wel wat zaken aan de orde stellen, om te voorkomen dat we denken hiermee alle problemen op te lossen. Grootschalige toepassing van koeling vergroot het klimaatprobleem en lost de comfortproblemen niet altijd op.
Eerste de aanleiding: de hittegolven van de afgelopen jaren waren langer en heter, zowel qua maximum als qua gemiddelde temperatuur. Daarbij kijken we nog niet naar stedelijke effecten, ofwel: lokaal was het nog erger. De kans op een nieuwe hittegolf blijft groeien, dankzij de klimaatverandering. Hittestress is een gezondheidsrisico vooral voor kwetsbaren: ouderen, jonge kinderen en veel anderen met een onderliggende aandoening. Voor die andere helft van de bevolking is het ook niet goed. Kortom: hitteprotocollen zijn er niet voor niets. Bestrijding van oververhitting is net zo goed een vorm van klimaatadaptatie als buffering van regenwater na een stortbui.
Waarom dan geen airco? Omdat het symptoombestrijding is. Het pakt de oorzaak niet aan: de toetreding van zonlicht en zonnewarmte tot onze gebouwen. Zonwering kan veel effectiever zijn. Bovendien vergroten we met de inzet van airco’s het energiegebruik (ja, zelfs bij label-A-apparaten), en dus de uitstoot van CO2, zelfs als je al PV-panelen op het dak legt (substitutie, is iets voor een volgende column). Bovendien is een airco een warmtepomp, die de hitte letterlijk naar buiten afgeeft. Kortom het heeft nogal wat kenmerken van water naar de zee dragen. Voor de duidelijkheid: ik ben niet tegen koeling in het algemeen, of tegen airco’s in het bijzonder, maar ik verzet me tegen de vanzelfsprekendheid waarmee we actieve koeling zien als oplossing voor het probleem.
Massaal inzetten op voorkomen van opwarming en op passieve technieken moeten voorrang krijgen op de inzet van koeling. Ontwerpers moeten leren om te gaan met zomercomfort en laten we ook het gedragsaspect niet vergeten. Waar blijft de collectieve inkoopactie voor zonwering? Wie vergroot het aanbod nachtventilatieluiken? Waarom geen SDE-subsidie op plafondventilatoren? Waarom blijft dakbedekking zwart? Eerst omdenken voor je naar de airco grijpt. Hou ook in dat verband het hoofd koel.
Lees de originele column ‘Hou het hoofd koel‘ van Harm Valk op Cobouw.nl
