Nieman Challenge vraag

Afgelopen maanden hebben we u opgeroepen om ingewikkelde, interessante vragen op te sturen voor onze Nieman Challenge. Wij hebben enkele leuke en interessante vragen gekregen, bedankt daarvoor! Hieronder geven we het antwoord op de vraag die wij uit kozen uit de inzendingen van de Nieman Challenge.

Ingezonden vraag

Heijmans ontwikkelt en bouwt vele woningen en utiliteitsgebouwen per jaar. Energiezuinigheid is een speerpunt van Heijmans bij deze ontwikkelingen. Om in eerste instantie de energievraag te beperken wordt er voorzien in een goede bouwkundige schil met isolatiewaarden conform het Bouwbesluit. Toch is er af en toe de wens of private eis om meer te isoleren, er is bijvoorbeeld een eis om een gevel met Rc = 5,0 m2.K/W te realiseren. Omdat met name aanpassingen in de gevel impact hebben op aspecten als bouwsysteem, wanddiktes en kosten wil Heijmans graag weten wat dit betekent voor de energielasten van de bewoners. Concreet: wat betekent nu een verschil in warmteweerstand van 0,50 m2.K/W in de gevels voor het werkelijke energiegebruik van een woning over 20 jaar?

Nieman Raadgevende Ingenieurs neemt deze challenge aan en zoekt het uit!

Als medewerkers van Nieman Raadgevende Ingenieurs hebben wij dit onszelf ook wel eens afgevraagd. Wij krijgen regelmatig de vraag om op één plek meer te isoleren maar komen ook tegen dat bij uitvoering de gewenste isolatiewaarde niet behaald wordt. In projecten geven we hier project specifieke antwoorden op die vaak gericht zijn op de totale duurzaamheidsvisie van het gebouw of bijvoorbeeld op het alsnog behalen van de vereiste isolatiewaarde. Voor deze Challenge kijken we naar het energiegebruik van de bewoner over een periode van 20 jaar.

De mate van isolatie is één van de factoren die het transmissieverlies van gebouwen bepaalt. Het transmissieverlies bepaalt vervolgens de benodigde hoeveelheid energie voor verwarmen en koelen.

We bekijken een tussenwoning en een vrijstaande woning en gebruiken daarvoor de RVO referentiewoningen:

Van elk van deze referentiewoningen bepalen we het energiegebruik voor verwarmen en koelen met een gevel met een Rc = 4,5 m2.K/W. Dit vergelijken we met het energiegebruik wanneer de gevel een Rc = 5,0 m2.K/W heeft. Uitgangspunt voor het energiegebruik is een all electric concept met een warmtepomp.

Energiebesparing bij verhogen van gevelisolatie van Rc = 4,5 m2.K/W naar Rc = 5,0 m2.K/W

Het energiegebruik van de referentiewoningen wijzigt nauwelijks en neemt met slechts met enkele kilowatturen per jaar toe. De kosten per jaar zijn bijna verwaarloosbaar.

Enkel de gevel iets beter isoleren heeft dus een minimale invloed op het totale energiegebruik en energiekosten van de woning. Wij adviseren in onze projecten om de gehele gebouwschil integraal te verbeteren. Beter isoleren is wel heel nuttig als ook in de detaillering koudebruggen zoveel mogelijk worden voorkomen en een goede luchtdichtheid wordt gerealiseerd.

En nu naar BENG…

Vanaf 1 januari 2020 moeten alle nieuwe gebouwen waarvoor een aanvraag omgevingsvergunning wordt ingediend bijna energie neutrale gebouwen (BENG) zijn. De prestatie-eis voor bijna-energieneutrale gebouwen worden vastgelegd aan de hand van drie BENG-eisen:

1. De maximale energiebehoefte in kWh per m2 gebruiksoppervlak per jaar (maximaal 25 kWh/m2)
2. Het maximale primair energiegebruik, eveneens in kWh per m2 gebruiksoppervlak per jaar (Maximaal 25 kWh/m2)
3. Het minimale aandeel hernieuwbare energie in procenten (minimaal 50%)

De eerste BENG eis, de maximale energiebehoefte, is het energiegebruik voor verwarmen en koelen en wordt grotendeels bepaald door de bouwkundige schil. Er wordt op dit moment volop onderzoek gedaan naar de maatregelen die nodig zijn om te voldoen aan de BENG-eisen.

De RVO tussenwoning die wat betreft bouwkundige schil voldoet aan de minimale eisen uit het Bouwbesluit heeft een energiebehoefte van ca. 40 kWh/m². De RVO vrijstaande woning heeft zelfs een energiebehoefte van 45 kWh/m². Om te voldoen aan de eerste BENG-eis moet dit worden gereduceerd naar 25 kWh/m². Voor de referentiewoningen zijn meerdere maatregelen nodig zoals:

• Betere isolatie ter plaatse van vloeren, gevels en daken
• Hogere luchtdichtheid
• Goed isolerende gevelopeningen
• Zonwering
• Goede detaillering: voorkomen van koudebruggen

Als we nu op dezelfde manier kijken wat het verschil in energiegebruik is tussen de referentiewoningen met de huidige eisen uit het Bouwbesluit en de referentiewoning die voldoet aan de eerste BENG eis, dan komen we tot de volgende energiebesparing:

Energiebesparing bij bouwkundige schil conform bouwbesluit naar BENG

Dit is slechts de energiebesparing vanwege de eerste BENG-eis. Door de woningen ook te laten voldoen aan de overige BENG eisen wordt nog meer energie bespaard of duurzaam op eigen terrein opgewekt.

De BENG-eisen worden dit jaar nog verder onderzocht en mogelijk aangepast, ook de rekenmethodiek NTA 8800 moet nog afgerond worden maar het is duidelijk dat we hiermee een hoge energiebesparing gaan realiseren!

Heijmans bedankt voor deze leuke Challenge! Het Bouwbesluit is een vertaling van doelen die we stellen met elkaar waaronder energiezuinigheid. Soms verliezen we ons in de getallen en de regeltjes, door deze vraag gaan we weer terug naar het doel en bekijken we de impact van de regels. We zien uit naar meer leuke Challenges en complexe uitdagingen dus stuur vooral uw vragen naar niemanchallenge@nieman.nl

Meer weten over de Challenge?