Cobouw column ‘Tegen verrommeling’ van Harm Valk, 30 april 2020
Tussen alle coronacijfers en bijbehorende pseudodeskundigheid in was er deze week een klein bericht waar ik oprecht blij van werd: de aankondiging van meer regie bij de ruimtelijke inrichting van Nederland. Met een aanvulling op de NOVI (onthou die term) wordt er een eerste stap gezet tegen verdere verdozing en verrommeling van Nederland.
In de laatste weken -onder druk van de corona-aanpak- is er nieuwe aandacht voor landelijke coördinatie van problemen die een bovenregionaal karakter hebben. Dat is tegen de heersende trend in, want tot nu toe was ‘decentralisatie’ het toverwoord voor een breed scala aan beleidsterreinen, van zorg tot energietransitie. Hoewel gemeenten piepten en kreunden over de toenemende taken bij krimpende budgetten (iets met ‘gooien’ en ‘schutting’ heb ik wel eens gehoord), houdt ‘Den Haag’ zich stil. Onder het mom van besluitvorming-dicht-bij-de-burger wordt er een totale afwezigheid van centrale regie ervaren. Waar dat ruimtelijk toe leidt, blijkt uit al die half-lege bedrijfsterreinen die elke gemeente aan zijn randen projecteert en aan het alom gevoelde tekort aan passende woningbouwlocaties. Daarbij lijken zowel het landschap als de woningzoekende kinderen van de rekening te worden. Geen huis in een verrommeld Nederland. Tel uit je winst.
Maar nu is er de NOVI, de Nationale Omgevingsvisie, die schetst hoe Nederland er over 30 jaar uit kan zien. Ik werd blij van de aanvulling waarin minister Ollongren meer landelijke regie aankondigde, onder het motto ‘niet alles kan, en niet alles kan overal’. Toch is het de vraag hoe zich dat laat vertalen. In mijn eigen regio zie ik dat de inpassing van duurzame energie al veel spanning oproept tussen gemeenten, met elk hun ‘verplichte’ windmolens zo dicht mogelijk aan de eigen gemeentegrens, en met bewoners die sowieso elk verandering met argwaan tegemoet lijken te treden. Ook hoe we volks- en bedrijfshuisvesting regionaal en bovenregionaal af kunnen stemmen, lijken we verleerd. Terwijl Nederland daar juist internationaal een naam in hoog te houden heeft. Het College van Rijksadviseurs geeft in Panorama Nederland een spannende voorzet, nu is het zaak die in te koppen.
Het blijft een wankel evenwicht tussen lokale autonomie en landelijke coördinatie, juist omdat altijd op beide niveaus inzet, kennis en instemming nodig zijn. Met de NOVI komt er zicht op landelijke afstemming tegen verdozing en verrommeling, met als doel een waardevol en duurzaam Nederland. Nu de praktijk nog.
Lees de originele column ‘Tegen verrommeling’ van Harm Valk op Cobouw.nl
