Cobouw column ‘Tegenstelling of balans’ van Harm Valk, 3 december 2019
Het lijkt een tijd vol tegenstellingen: voor of tegen klimaatmaatregelen, boeren tegen beperkingen, natuur tegenover bouw. Als we zo de knelpunten voor 2020 benaderen, komen we er niet uit. Het is een doodlopende weg. De route, weg van tegenstellingen, loopt via het zoeken naar balans. Natuurlijk is dat een uitdaging, maar dan een met perspectief.
Als iets het symbool is geworden voor het afgelopen najaar is dat het Malieveld wel. Tegenstanders van velerlei pluimage verzamelden zich met een verbetenheid die we decennia niet hebben gezien in polderland Nederland. Het land lijkt gegijzeld door tegenstellingen. In de logica van de eigen belangenbehartiging lijkt er geen plaats te zijn voor overleg en compromis. Misschien kan dat ook niet meer. Gordiaanse knopen vragen om doorhakken, niet om ontwarren.
‘Grenzen aan de groei’ schreef de Club van Rome in de jaren ‘70; ‘niet alles kan’ vatte de commissie Remkes kernachtig samen. Of het nu gaat om onomkeerbare veranderingen in onze leefomgeving, het gegeven dat we maar één aarde hebben, of de fysische wetten van de thermodynamica, we worden hoe dan ook geconfronteerd met grenzen. Die vormen harde randvoorwaarden.
De enige manier om er uit te komen is te zoeken naar een nieuwe balans binnen die randvoorwaarden. Dat is de kern van het transitieproces op het gebied van energievoorziening én klimaatadaptatie én grondstoffen én economische ordening waaraan we te voorzichtig aan begonnen zijn. Transities gaan gepaard met radicale veranderingen, hebben een onvoorspelbaar verloop en kennen nieuwe winnaars en dus ook verliezers. Vertaald naar onze bouwsector vormt het eindplaatje een wenkend perspectief: een vanzelfsprekend gezonde, natuurinclusieve, circulaire, energieneutrale en fossielvrije gebouwde omgeving. Als we daarop koersen door er onze inspanningen, innovaties en investeringen op te richten, zal dat het transitieproces vereenvoudigen en versnellen.
Ondanks alle schijnbare tegenstellingen dwingen de natuurlijke en fysische randvoorwaarden ons onherroepelijk tot een nieuwe balans. Als we die zelf al zoeken, versnelt dat de aanpassingen en beperkt het de schade. Dat is de echte uitdaging voor 2020. Want een balans zoeken en vasthouden vraagt inspanning van alle betrokkenen. Maar het resultaat is de moeite waard.
Lees de originele column ‘Tegenstelling of balans’ van Harm Valk op Cobouw.nl
