Jan Bril
Senior specialist
Geluid
In augustus 2024 is de nieuwbouwkerk van de Gereformeerde Gemeente Yerseke opgeleverd. Het project kent een lange ontstaansgeschiedenis: vanaf het eerste ontwerp in 2014 zijn diverse ontwerpvarianten doorgerekend en verfijnd. In de tien jaar durende ontwerpfase zijn bovendien nieuwe akoestische inzichten en technieken toegepast om tot een optimaal resultaat te komen.
De kerk kreeg landelijke bekendheid door uitgebreide media-aandacht en werd regelmatig aangeduid als ‘megakerk’ of ‘refodome’. Bestemmingsplanprocedures en planologische vraagstukken zorgden voor aanzienlijke vertraging, maar na afronding daarvan verliep de bouw vanaf 2022 zeer voorspoedig.
Vanaf het begin was duidelijk dat deze kerk moest uitblinken in spraakverstaanbaarheid én gemeentezang. De Gereformeerde Gemeente Yerseke staat bekend om haar intensieve en hoogstaande zangcultuur, inclusief bovenstemmen onder begeleiding van het orgel. Het gebouw is bovendien ontworpen in een brede waaiervorm, wat akoestisch extra eisen stelt.
Omschrijving werkzaamheden
Nieman was gedurende het gehele traject betrokken als akoestisch adviseur en verzorgde de volledige advisering op het gebied van akoestiek en elektro-akoestiek.
Akoestiek
- Ontwerp en optimalisatie van de muzikale akoestiek voor massale gemeentezang
- Ontwerp van een heldere en verstaanbare spraakakoestiek in een grote kerkruimte
- Uitgebreide afstemming van reflectie, absorptie en diffusie
- Specifieke aandacht voor akoestische kwaliteit onder de galerij
Elektro-akoestiek
- Ontwerp van de spraakversterking met dual-beam luidsprekers
- Afstemming van hoofdluidsprekers (4,5 meter) voor begane grond en galerij
- Beperkte inzet van outfills voor uiterste hoeken en onder de galerij
- Nauwkeurige afstemming van luidsprekers op de bouwkundige akoestiek
Akoestische uitdagingen
De grootste uitdaging was het combineren van:
- Uitstekende spraakverstaanbaarheid
- Ondersteuning van krachtige, homogene gemeentezang
- Een grote kerkruimte met waaiervormige plattegrond
- Een galerij die akoestisch gelijkwaardig moest klinken aan de rest van de kerk
Om dit te bereiken zijn bovengemiddeld veel akoestische voorzieningen toegepast, waaronder:
- Reflectiepanelen
- Homogene absorbers
- Breedbandabsorbers
- Helmholtzresonatoren
- Diffusoren in wanden en plafonds
Onder de verhoogde galerij zijn extra diffusoren aangebracht, waardoor de akoestische beleving daar nauwelijks afwijkt van de rest van de kerk.
Resultaat en toegevoegde waarde
Uit controlemetingen bleek dat alle akoestische doelstellingen zijn behaald. Tijdens de officiële opening op 23 augustus 2024, met een volledig bezette kerk, werd het succes direct hoorbaar:
- De gemeentezang klinkt krachtig, homogeen en fris
- Spraak is helder, scherp en uitstekend verstaanbaar
- De balans tussen bouwkundige akoestiek en elektro-akoestiek is optimaal
Nog niet eerder is in een moderne nieuwbouwkerk een dergelijke kwaliteit van massale zang gerealiseerd. De kerk in Yerseke geldt daarmee als een referentieproject voor grootschalige kerkakoestiek in Nederland.